Minix3 Kurulumu ve Equinox Masaüstü Ortamı


Minix3, son kullanıcının gündelik işler için kullanacağı bir sistemden ziyade, eğitim ve geliştirme ortamı olması için tasarlanmış BSD lisanslı Unix-benzeri bir işletim sistemi. Önce kuralım, sonra biraz kurcalayıp masaüstü ortamı kurulumu yapalım.



Minix3'ü bilgisayarınıza kurmak yerine sanal ortamda test amaçlı kullanmanız yerinde olacaktır. Geliştirilmesindeki esas amaç akademik eğitimde kullanım için bir işletim sistemi oluşturmak ve işletim sistemlerinin nasıl çalıştığı hakkında inceleme yapabilmektir.

Minix3 yapı itibariyle sadece birkaç bin satırlık bir mikrokernel üzerine inşa edilmiş, donanım sürücüleri de dahil olmak üzere her şeyin kullanıcı tarafında çalışacağı bir mimariye sahip. Böyle bir sistemde eğer mikrokerneliniz gerçekten iyi durumda ise kullanıcılara ait ne bir sürücü ne de herhangi bir uygulama hatası sistemin geneline etki edecek derecede bir hasar verebilecektir. Sistemin çekirdeği bütün sorunlara rağmen düzgün çalışmaya devam edeceği için olası hatalarda bu hatadan kurtulmak için çeşitli çözümler mevcutsa bunlar sorunsuz çalıştırılabilecek ve sistem bu hatadan kalıcı olarak etkilenmeyecektir. Yani sistem kararlılığı iyi sağlanmış bir çekirdek sayesinde neredeyse bütün hataları onarabilecek ve sorunsuz çalışmaya devam edecektir. Bu nedenle düşük güçteki sistemlerde bir uygulamayı yüksek güvenlik ve kararlılıkta çalıştırmak için de kullanılabilir.

Sistem gereksinimleri 32 MB RAM, 400 MHz'lik bir x86 işlemci, bir ekran kartı ve grafiksel masaüstü ortamı için 3 GB disk alanı.

Şu an en son Minix3 sürümü geçen yıl çıkmış olan 3.3.0. Ben güncel kalıbı indirip kurulum yaptım ancak işimiz güncel sistem ile değil. Dilerseniz siz de bu adresten edinebilirsiniz:


Kalıbı sanal makine ile çalıştırabilmek için Virtualbox'ta Other > Other/Unknown olarak seçtikten sonra herhangi bir değişiklik yapmaya gerek kalmıyor. Sistemin istediği gibi PCnet-FASTIII ağ bağdaştırıcı da seçildiği için internete erişimimiz olacak.

Kalıbı çalıştırınca karşınıza komut arabirimi gelecek. Burada sadece root yazarak oturum açabilirsiniz. setup komutu ile kurulum aracını çalıştırıyorum.


Enter, Enter, Enter, Yes, Enter şeklinde giden basit bir kurulumun ardından reboot yazarak sistemi yeniden başlatınca sistem karşımıza geliyor. Komut arabiriminden pkgin uygulaması ile şu adreste bulunan uygulama listesinden istediğiniz uygulamanın kurulumunu yapabilirsiniz ancak bize grafiksel arabirimi sunacak olan x11 paketi yeni sürüme uyarlanmadığı için hiçbir şekilde komut arabiriminden kurtulamayız.

Yani eski sürümlerden birini kullanmamız gerekli. Minix3.1.8 ile birlikte önceki sürümlerde kullanılan packman paket yönetim aracından pkgin'e geçiş yapılmış linux dunyam. Daha sonraki 3.2.0 ve 3.2.1 sürümlerinde x11'in uyarlaması yapılmış ancak ben işi uzatmadan bu sürümlerdeki grafik arabirimini tanıtayım.

Sisteme x11 paketini pkgin in x11 komutu ile kurduktan sonra görüntü yöneticisinde oturum açabilmek için passwd komutu ile bir şifre belirlemek yeterli oluyor. xdm komutu ile görüntü yöneticiyi çalıştırıyoruz ve önce oturum açma ekranı:


Ve masaüstü:


Sebebini anlayamadığım bir şekilde bazı uygulamaları çağıramıyorum. Hem her uygulama çalışmadığı hem de bir panel bulunmadığı için oldukça kullanışsız.

Daha eski sürümleri araştırırken pencere yöneticilerin en son 3.1.7 sürümü için çalışır durumda olduğunu öğrendim.


Kalıbı çalıştırdım ve kurulumu 3.3.0 ile tamamen aynı. Normal olarak açıp root kullanıcısına şifre aldım ve bu sürümdeki paket yükleyici packman ile bütün paketlerin kurulumunu yaptım. Eski sürüm olduğu için paket desteği sayı olarak oldukça az durumda.

packman komutunun ardından q ile listeden çıkış yapıp all dediğimde 139 paketin hepsinin yüklenmesi çok uzun sürmedi. Bu 139 paketin içerisinde equinox masaüstü ortamı, jwm ve twm pencere yöneticileri de vardı. Şimdi sırası ile bunları çalıştıralım.

İçlerinde en yeteneksiz bulduğum twm için

nano /root/.xinitrc

dosyasına sadece twm yazıp kaydetmek yeterli. startx komutu ile twm açılıyor:


Herhangi bir pencere yöneticisi olmadan doğrudan X pencere yöneticisi ile çalıştıramadığım links isimli metin tabanlı web tarayıcı burada çalışıyor. Herhangi bir panel yok.

Diğer pencere yöneticisi jwm. Bunun için de yine aynı şekilde /root/.xinitrc dosyasına jwm yazmak yeterli oluyor. startx ile çalıştırdım ve:


Sanal masaüstü desteği, sistem menüsü, saat, sistem yükü izleyici. Beklediğimden çok daha iyi bir masaüstü ortamı beni karşıladı. Yüklenmiş olan birkaç metin tabanlı uygulama sistem menüsüne ekli halde idi.

En yetenekli masaüstü ortamı ise pek çok unix tabanlı sistemde de kullanılabilen ede isimli Equinox masaüstü ortamı. Bunun için /root/.xinitrc dosyasına startede yazmak yeterli. startx ortamı çalıştırıyor:


Sistemde kurulu olmadığı halde bazı uygulamaları kendiliğinden sistem menüsüne eklemiş. Kurulum yapmış olduğum birkaç uygulamayı çalıştırdım. Sanal masaüstlerinden grafiksel öğeler içeren uygulamalara pek çok şeyi oldukça güzel çalıştırdı. Hatta sağ alttaki düğme ile klavyeyi değiştirme imkanı dahi var.

Minix3 sisteminin geliştirilmesi konusunda destek vermek isteyen kesimlerin olmasına rağmen Vrije üniversitesinde profesör olan esas geliştiricisi sistemin ismi üzerine oldukça temelde tutulması için bu istekleri geri çevirmiş. Yani masaüstü ortamları ve yazılım desteği açısıdan git gide daha iyi olacağı konusunda ümitlenmemek gerekli.

Bambaşka bir Unix-benzeri sistemi incelemek oldukça keyif vericiydi.

3 yorum :

  1. Ne zamandır bunu arıyordum. Teşekkürler.

    YanıtlaSil
  2. ya neden Quirky hakkında bilgi yok ödevim var ve hiç bir şey bulamıyorum .. yardımcı olursanız sevinirim..

    YanıtlaSil
  3. Bu yazının dünyada başka örneği yok. İngilizce makale arıyorken sadece türkçe bulmak şaşırttı. Tebrikler.

    YanıtlaSil